GAZİANTEP ADININ KÖKENİ

GAZİANTEP ADININ KÖKENİ

Gaziantep bölgesinde adı bilinen ilk yerleşim merkezi Dolike (Doliche-Ddikhe) şehridir. Gaziantep'in 10 km. kuzeyinde Dülük köyü yakınlarındaki bu şehrin adı Bizans kaynaklarında Telukh... 

Gaziantep bölgesinde adı bilinen ilk yerleşim merkezi Dolike (Doliche-Ddikhe) şehridir. Gaziantep'in 10 km. kuzeyinde Dülük köyü yakınlarındaki bu şehrin adı Bizans kaynaklarında Telukh (Tolupa) olarak geçer. Arap kaynaklarında Diba (Dalulo) olarak söz edilmiştir. Dülük adınında bu kelimeden kaynaklandığı sanılmaktadır. Selevkoslar ve Romalılar yöreye Toroslar Antakyası demekteydiler. 
Eskiden Ayıntep adıyla bilinir, halk Antep, Entap diye kullanırdı. Ayıntap adı ilk defa Urfalı Mateous'un ve Papaz Grior'un (Vekayi-Name)zeylinde geçer. Mateous 1124 ve Grigor 1155 yılları olaylarından söz ederken bu adı kullanmışlardır. 1229 yılında ölen Yakut Amevi'nin Mucem-El-Buldan adlı Coğrafya Lügat'ında bu isim geçmektedir. 
Bu isimlerle ilgili bazı söylentiler çıkmıştır. Bir görüşe göre Gaziantep'in eski ve asıl adı (Kala-i Füsus)dur. Buranın kötü bir hakimi olup, bir çok uygunsuz işler yaptıktan sonra ettiklerine pişman olmuş, tövbe eylemiş. Adı Ayni olduğundan halk 'Ayni tövbe etti' demiş; bundan dolayı şehrin adı 'Ayni Tövbe' Aynitep kalmıştır. 
Kala-i Füsus adının da bir efsanesi vardır. Kaleyi bölgenin sahibi olanbir kız çok kıymetli yüzüğünü satarak yaptırmıştır. Füsus -Yüzüktaşı anlamına geldiğinden kaleye bu isim verilmiştir. Kızın adının da Aynı olduğu söylenmiştir. Bir başka söylentiye göre şehre suyunun iyi oluşundan dolayı bu isim verilmiştir. Aynitap adı güzel, parlak anlamına gelen (Tap) ile pınar anlamına gelen (Ayın) kelimelerinden oluşmuştur. Ayıntap (Güzelpınar) (Parlakpınar) anlamında kullanılmaştır. 
İlin adını Hantap olarak da söyleyenler olmuştur. Tap'ın anlamı arazi'dir. Kelime Tap ve Tapkır olarak Gaziantep köylerinde kullanılmıştır. bu isme göre Hantoprağı demek olurki bu isim zamanla Hantap, Antap ve Antep şekline dönüşmüş olabilir. Haçlı tarihçisi -Guillavmede Tyr-de Hantap ve Hatap olarak söz etmiştir. 
İlin adı Ermeni kaynaklarında Anthapt olarak geçmiştir. Ayntap adı Ermenice'de 'Kraliçe Ani'ye adanmış toprak' anlamındaki Anthapt'tan gelmiştir. Ancak çok sayıda tarihçi bölgeden söz ederken Ayntap ismi yerine Dülük adını kullanmışlardır. 
Sonradan Ayntap adı Ayıntap olarak söylenilmiş, Milli Mücadele döneminde Fransız birliklerine karşı halkın verdiği kahramanca savunma sonucunda ilin adı 'Gaziantep' olarak değiştirilmiş, 1928 yılında da Gaziantep olarak kullanılmaya başlanmıştır.